Một số quy định mới về pháp chế viên - ngạch pháp chế viên, tổ chức pháp chế và chế độ hỗ trợ đối với người làm công tác pháp chế

Ngày 18/5/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 56/2024/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế. Nghị định số 56/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 10 điều của Nghị định số 56/2024/NĐ-CP (gồm các Điều 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 và Điều 12) quy định về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế ở bộ, cơ quan, ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và doanh nghiệp nhà nước, tiêu chuẩn, chế độ của người làm công tác pháp chế. Bổ sung 03 điều quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức pháp chế ở đơn vị sự nghiệp công lập và trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập trong công tác pháp chế (Điều 5a, 10a và Điều 16a); bãi bỏ 01 điều (Điều 17 về điều khoản chuyển tiếp). Nghị định có hiệu lực thi hành kể từ ngày 02 tháng 7 năm 2024.

Về pháp chế viên và ngạch pháp chế viên

Nghị định số 56/2024/NĐ-CP quy định pháp chế viên, ngạch pháp chế viên cụ thể như sau:

- Pháp chế viên: là công chức pháp chế, được bổ nhiệm vào ngạch pháp chế viên để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế theo quy định của pháp luật.

- Ngạch pháp chế viên bao gồm: pháp chế viên, pháp chế viên chính, pháp chế viên cao cấp

- Về tiêu chuẩn bổ nhiệm:

+ Tiêu chuẩn bổ nhiệm vào ngạch pháp chế viên: là công dân Việt Nam, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan; có trình độ cử nhân luật trở lên; có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ pháp chế và chứng chỉ khác theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; có ít nhất 02 (hai) năm được tính cộng dồn thực hiện một trong các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Chương II của Nghị định này, không kể thời gian tập sự;

+ Tiêu chuẩn bổ nhiệm vào ngạch pháp chế viên chính: là công dân Việt Nam, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan; có trình độ cử nhân luật trở lên; có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ pháp chế và chứng chỉ khác theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; có thời gian giữ ngạch pháp chế viên hoặc tương đương tối thiểu là 09 (chín) năm; trúng tuyển kỳ thi nâng ngạch hoặc được xét nâng ngạch từ pháp chế viên lên pháp chế viên chính hoặc được xét chuyển ngạch theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức;

+ Tiêu chuẩn bổ nhiệm vào ngạch pháp chế viên cao cấp: là công dân Việt Nam, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan; có trình độ cử nhân luật trở lên; có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ pháp chế và chứng chỉ khác theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; có thời gian giữ ngạch pháp chế viên chính hoặc tương đương tối thiểu là 06 (sáu) năm; trúng tuyển kỳ thi nâng ngạch hoặc được xét nâng ngạch từ pháp chế viên chính lên pháp chế viên cao cấp hoặc được xét chuyển ngạch theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức;

Một số quy định mới về tổ chức pháp chế và người đứng đầu tổ chức pháp chế

Thứ nhất: về vị trí, chức năng của tổ chức pháp chế

Nghị định số 56/2024/NĐ-CP bổ sung khoản 3 vào Điều 2 quy định về tổ chức pháp chế ở đơn vị sự nghiệp công lập, cụ thể:  “Tổ chức pháp chế ở đơn vị sự nghiệp công lập là đơn vị chuyên môn, có chức năng tham mưu, giúp Hội đồng quản lý, Thủ trưởng đơn vị sự nghiệp công lập về những vấn đề pháp lý liên quan đến tổ chức, quản lý và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập”.

Thứ hai: về nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế bộ, cơ quan ngang bộ

Nghị định số 56/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung đối với 08 nội dung: Về công tác xây dựng pháp luật; Về công tác rà soát, hệ thống hóa, pháp điển QPPL và hợp nhất văn bản QPPL; Về công tác kiểm tra và xử lý văn bản QPPL; Về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; Về quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính; Về công tác bồi thường nhà nước; Về công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thứ ba: về nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế Tổng cục, Cục thuộc bộ, cơ quan ngang bộ

Nghị định số 56/2024/NĐ-CP bổ sung nhiệm vụ của tổ chức pháp chế Tổng cục, Cục trong việc giúp Tổng cục trưởng, Cục trưởng phối hợp với tổ chức pháp chế bộ, cơ quan ngang bộ đề xuất danh mục văn bản quy định chi tiết; chủ trì hoặc phối hợp thực hiện hợp nhất văn bản QPPL; chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện công tác quản lý thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý.

Thứ tư: Nghị định số 56/2024/NĐ-CP cũng Quy định tiêu chuẩn của người đứng đầu tổ chức pháp chế gồm: (1) người đứng đầu Vụ/Cục thực hiện công tác pháp chế ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tổng cục;  (2) người đứng đầu Ban/Phòng hoặc tương tương thực hiện công tác pháp chế ở cơ quan thuộc Chính phủ, tổng cục, cục, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện công tác pháp chế; (3) trường hợp luân chuyển, điều động người đứng đầu tổ chức, đơn vị khác sang giữ vị trí người đứng đầu tổ chức pháp chế, người được điều động, luân chuyển.

Về chế độ hỗ trợ đối với công chức làm công tác pháp chế

Nghị định bổ sung quy định công chức làm công tác pháp chế trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Chương II của Nghị định này ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ được hưởng mức hỗ trợ là 60.000 đồng/ngày, ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh được hưởng mức hỗ trợ từ 40.000 đồng/ngày. Chế độ hỗ trợ này được áp dụng cho đến khi thực hiện chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.

Nghị định số 56/2024/NĐ-CP được ban hành trên cơ sở chính trị của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định ba đột phá chiến lược, trong đó có đột phá về xây dựng thể chế và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khoá XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Kết luận số 83-KL/TW ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị về việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 48-NQ/TW; Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV... đã góp phần khắc phục những tồn tại, hạn chế của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, giúp tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế, tiêu chuẩn, chế độ ưu đãi cho người làm công tác pháp chế đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của công tác pháp chế, yêu cầu thực tiễn công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật trong tình hình mới, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác pháp chế.

Nguyễn Minh Chí